KLATRETUR TIL FRANKRIKE

Ost, vin og varm kalkstein. Dette er nokre av stikkorda som kan gjennspegle den fantastiske turen til Frankrike i midten av oktober. Heile klassen reiste nedover til den franske rivieraen, og derifrå gjekk ferden til Provence og til landsbyane Correns og Chateauvert. Klatring, naturbasert turisme og mykje sosial hygge stod i fokus på denne fantastiske turen!

Sidan 1980- og 1990-talet har norske klatreentusiastar valfarta til Frankrike. Det er ikkje utan grunn at dette landet har blitt eit populært reisemål. Dei har Eiffeltårnet, ein solfylt riviera, billig vin og kalkstein. Den klassiske klatreoppdraginga har vore knytt til granitt, gneis og skikkeleg fjell. Med kalkstein er det noko heilt anna. Strukturane i fjellveggen inviterer til klatring utanom dei naturlege sikringslinjene, og det er tak over alt (Grimeland, 2004).

I Frankrike er dei aller, aller fleste klatreveggane tilrettelagt med boreboltar. Mange timar med iherdig dugnadsinnsats ligg bak. Heilt sidan Arne Næss sr., etter ein studietur til Austerrike i 1936, innførte bolteklatringa i Noreg, har ein her til lands alltid hatt ei svært konservativ haldning til boreboltar. Clean climbing har vore idealet her sidan 1970-talet. Det skal vera klatring med naturlege sikringar, som til dømes med kiler. Utstyret skal vera lett og det skal vera reinsleg. I Frankrike er dei mykje, mykje meir liberale. Der har den akrobatiske utfoldinga vore viktigare enn etikk og tradisjonsbunde tryggleikstenking. Bruk av boltar fører til at den akrobatiske utfoldinga blir friare når farane blir opplevd som små.

I Noreg har ein andre kulturelle føresetnader, og ikkje minst andre bergartar, Men likevel har impulsar frå Frankrike vore med på å prege utviklinga av klatresporten i Noreg dei siste 20 åra. Kvantifisering og fokuset på graderingar kom for alvor. Utviklinga gjekk fort, nokon meiner kanskje den gjekk for fort. Nordmenn har prøvd å kopiera franskmenn og deira tilnærming til sporten.Tilnærming til klatring på kalkstein, til rørslemønsteret, til etikken og til språket. Noreg skulle på ein måte hevast til fransk standard. Men det kanskje noko gløymde var at i Noreg så har ein ikkje kalkstein, mormålet er ikkje fransk og tilnærminga til fjellet er ein annan (Grimeland, 2004).

Kjelder: 
Grimeland, G.2004. En historie om klatring i Norge 1900-2000. Fagbokforlaget

VEGLEIARTUR

No var turen endeleg kome til at vi skulle få prøve oss på vegleiarrolla. Eg og Mads fekk med oss sju knakandes greie B1 og B2 elevar, som saman med eit strålande haustvær, gjorden turen veldig flott! Vi valgte å leggje turen Breidesetevatnet, og valgte å ha basecam der, med dagstur til Store Haugmelen (1172 m.o.h).

Rolla som vegleiar er ei rolla som byr på mykje variasjon og utfordringar. Som vegleiar må ein heile tida tilpasse seg situasjonen og ein har mange ulike roller samstundes. Ein vegleiar må vera stades både før, under og etter turen. Før turen må ein planleggje; Kven skal vera med? Kvar skal ein? Kortid? Kvifor? Korleis? Det er med andre mange faktorar ein må ta omsyn til i planleggjingsfasen.
Undervegs er det også mange faktorar ein må ta omsyn til og ein må her sjå an kvar enkelt situasjon og finne ut korleis ein på best mogleg måte kan takle den.
Etter turen er det tid for evaluering. Dette kan hjelpa deltakarane og vegleiar til å reflektere over dei valga som har blitt gjort, og å finna ut om turen kunne vore organisert annleis.

Priest & Gass (2005) skriv at det finst sju ulike læringsmodellar ein vegleiar kan jobbe etter. Desse sju modellane handlar om korleis ein i ulike situasjonar skal ta styringa som vegleiar. Er det til dømes fleire ugunstige faktorar inne i bilete, som dårleg vær, knapt med tid og slitne deltakarar, må ein som vegleiar gjerne velgje ein diktert stil, der vegleiar har full styring i alle dei tre fasane. Er det derimot gode føresetnader, så kan ein velgje ein stil der deltakarane får meir ansvar. Det mest vanlege er nok å bruka ein delt stil, då ein sjeldan berre brukar ein spesifikk stil under heile turopplegget. Det handlar altså om situasjonsbestemt leiarstil.

Min erfaring frå turen er at ein heile tida må tilpasse seg undervegs. Vi ante ikkje kor mykje friluftserfaring studentane hadde, og hadde lagt lista ganske lågt. Då det viste seg at studentane var ganske erfarne, valgte vi å for det meste ha ein ganske abdokratisk leiarstil. Vi lot studentane få mykje ansvar, medan vi holdt oss litt i bakgrunnen og greip inn der vi følte det trong.

Kjelder:

Priest, S. & Gass, M.(2005) Effective Leadership in Adventure Program.